Mesane sarkması ve buna bağlı idrar kaçırması olan hastaların sayısında son yıllarda büyük bir artış görülmektedir. Mesane sarkması ve/ veya üretranın vajinanın içine ve dışarı doğru sarkmasına idrar torbası sarkması denir. Tıptaki adı sistoseldir. Çoğunlukla kadın hastalarda ortaya çıkan bu rahatsızlık, genital organlarda sarkma cinsel organların bu organları karın içersinde sabitleyen bağlarının özelliklerini yitirmesi nedeniyle aşağıya vajinaya (hazneye) doğru yer değiştirmeleridir. Vajina ön duvarının, idrar torbasına verdiği desteği kaybetmesine bağlı olarak gelişmektedir.
Sistosel mesanenin vajina içerisine doğru fıtıklaşmasıdır. Mesane sarkması vajina ön duvarına komşu olan idrar torbasının rahim içerisine doğru bombeleşmesine verilen isimdir. Bu durumda özellikle öksürme, hapşırma, ağır bir nesne kaldırma gibi karın içi basıncını artıran durumlarda kadının vajina içerisinde şişen idrar torbasını eliyle hissetmesine neden olur. Bu durum, öksürme, hapşırma, gülme, merdiven çıkma, ağır yük kaldırma gibi karın içi basıncı arttıran durumlarla idrar kaçırmaya sebep olabilir.
Mesane sarkması, idrar kaçırma sorunu en hafif şekliyle bu gibi durumlarda, yani yalnızca öksürme, aksırma ve ıkınma durumunda ortaya çıkar. İleri derecede sistoseller özellikle de ıkınma sırasında vajinadan dışarıya çıkacak kadar ilerleyebilirler. Bu durumda hasta idrarını yapmakta zorluk çeker. Eliyle idrar torbasını yukarı kaldırarak idrarını yapar. Bu durumdaki hastalarda böbreklerde olumsuz etkilenebilir ve fonksiyonları bozulabilir.
Mesane Sarkması, rektum (kalın bağırsağın son kısmı) sarkması ise vajina arka duvarıyla komşu olan rektumun vajinaya doğru bombeleşmesidir. Bu duruma tıpta rektosel adı verilir. Rektum sarkması çoğu durumda özel bir sorun yaratmamakla birlikte kabızlık sorunu yaşanmasına neden olabilir. İleri sarkmalarda kadın büyük abdestini yapamaz eliyle vajene bastırarak yapabilir.
Vajinal sarkmalarda sorun yaşayan kadınların diğer bir problemi de zor doğumlarda ortaya çıkan yırtıkların vajinada genişleme şikayetine yol açmasıdır. Bu durum kadının cinsel yaşamında sorunlar yaşamasına, cinsel zevk alınamamasına sebep olur.
Mesane Sarkması, sarkmaları ender olarak tek başlarına görülürler. Sıklıkla rahim sarkması, idrar torbası sarkması ve kalın bağırsağın son kısmının sarkması ve idrar kaçırma şikayeti beraberce görülür. Genital organların bir bölümünün sarkması zamanla diğer kısımları da aşağı çeker.
Mesane sarkması kimlerde görülür?
Mesane Sarkması çok ender, gençlerde ve doğum yapmamış kişilerde görülebilse de ortaya çıkmasındaki en önemli neden normal doğumdur. Genital organlarda sarkma özellikle çok sayıda ve zor hamilelik yaşamış kadınlarda görülür. Uzun süren zor doğumlar genital organları yerinde tutan bağların uzaması, bazı bölgelerden yırtılması ve böylece organları yerinde tutma işlevlerinin azalmasıyla sonuçlanır.
Genelde kadınlarda menopoz sonrası dönemde görülmektedir. Çünkü menopozda kadınlık hormonu olan östrojen azalmakta, bu da pelvis tabanındaki kasların zayıflaması anlamına gelmektedir. Sezaryan ile doğum yapmış olan kadınlarda ve hiç doğum yapmamış kadınlarda ise sarkma çok daha nadir görülür. Kısaca, çok sayıda doğum, iri bebek doğurma, müdahaleli doğum, doğumda oluşan vajina yırtılmaları, karın içi basıncını artıran kronik öksürük, aşırı şişmanlık ve ağır işlerde çalışma önemli efaktörlerdir.
Bu durum ırksal yatkınlığa sahip olma, aile yapısındaki bağ dokusunun elastikiyetinin az olması, menopoz, sigara kullanımı, uzun süreli kabızlık durumları, obezite ve pelvik cerrahi ameliyatlar geçirmiş kişilerde de görülebilir. Özellikle şeker hastalığına bağlı sinir harabiyeti sonucunda ortaya çıkabilir. Görülme sıklığı yaşla birlikte artsa da yaşlanmanın getirdiği doğal bir bulgu değildir.
Mesane sarkması belirtileri Nelerdir?
Hafif sarkmalarda, belirti olmayabilir. Orta derecede, karnın aşağı kısımlarında ağırlık hissedilebilir. Sırtın ve karnın alt kısımlarında ağrı ve rahatsızlık şikayetleri olabilir. Uzun süre ayakta kalındığında bu şikayetler artabilir. Cinsel ilişki esnasında ağrı olabilir ve idrar kaçırılabilir. İleri derecede sarkmada, rahim dışardan görülür ve vajinada büyük bir kitle varmış hissi yaratır.
Belirtiler:
- İdrara Sık Çık Çıkma
- Gülme, öksürme ve hapşırma sırasında idrar kaçırma
- Cinsel ilişki sırasında idrar kaçırma
- Sistit gibi,devamlı idrara çıkma isteği
- İdrar yaparken güçlük çekme
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- İdranın tam olarak boşalmama hissi
- Vajinadan bir kitlenin sarkması, görülebilmesi
- Ağır kaldırma, zorlanma veya ıkınma durumlarında vajinanın sarkması
Mesane sarkması tanısı Nasıl Konur?
Genellikle kadınlar rahim sarkmasını fark edebilir, buna göre doktorlarına başvurabilirler. Ancak ender görülen durumlarda mesane sarkması hiçbir sorunu olmayan bir kadında tesadüfen saptanabileceği gibi sıklıkla idrar kaçırma veya vajinada dolgunluk hissi yaşayan bir kadının jinekolojik muayenesi esnasında sarkmanın kolaylıkla görülmesiyle konur.
Fizik muayene, tam idrar tahlili, idrar kültürü ve böbrek fonksiyon testleri de içeren rutin labaratuar tetkikleri yapılır. En kesin tanısı ürojinekolojik muayene ile konur.
Mesane sarkması tedavisi nasıldır ?
Mesane Sarkması yani idrar kesesi sarkmasının tedavisi kadının yaşına, hastalığın ne derece ilerlediğine, genel sağlık durumuna ve daha sonra gebelik isteyip istemediğine göre değişmektedir.
Mesane Sarkması, ileride gebelik gerçekleştirmek istemeyen bir kadında mesane sarkması durumunda uygulanan tedavi şekli genellikle hastanın dokusu kullanılarak idrar torbasının yukarı kaldırılmasıdır.
Mesane sarkması tedavisi (başarı % 50-60’tır). Sarkma çok fazlaysa ya da ameliyat geçirmiş ve nüks etmişse o zaman meş dediğimiz tıbbi bezler mesane altına yerleştirilir. Bu yöntemin başarısı daha yüksektir(% 90)
Birlikte idrar kaçırma varsa bu sorununun tedavi edilmesi için daha farklı ameliyat tekniklerinin kullanılması gerekebilir. Bu operasyonlar 20-30 dakika sürer ve başarı % 90’ın üzerindedir.
Mesane Sarkması, Sistosel düzeltme operasyonu sonrası vajina genişlemesi şikayeti olan hastalarda şikayetleri azalacak ve cinsel yaşamlarındaki sorunları azalacaktır. Vajina daraltılması operasyonuna tıpta vajinoplasti adı verilir.
İleri rahim sarkması durumunda karın yoluyla rahmin boynuna ve vajen ön-arka duvarına ulaşılarak buralara fikse edilen meşler arkada sakruma asılır ve sarkma düzeltilir. Eskiden bu işlem karın açılarak yapılmaktaydı ve komplikasyonlar fazlaydı. Günümüzde bu işlem robotik cerrahi ile kapalı olarak yapılmakta ve etkili bir tedavi sağlamaktadır. Bu yöntemde uterusta korunmaktadır.
