MENOPOZA DAİR HER ŞEY
- Menopoz nedir? Hangi yaş aralıklarında görülür, belirtileri nelerdir?
Menopoz yumurtalıkların yumurta ve hormon üretme fonksiyonlarının bitmesidir. Bu dönemde yumurtalığın ürettiği östrojen, progesteron ve testosteron düzeylerinde ciddi oranda düşüş görülür. Menopoz yaşı coğrafi bölge, ırk, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarına göre değişmektedir. Genellikle 45-55 yaş arasında ortaya çıkar. Türkiye’de menopoz yaşı 46-48 yaş arasıdır. Östrojen hormonu eksikliğine bağlı olarak ortay çıkan belirtiler adetlerin düzensiz olması ya da az alması, ateş basması, terleme, çarpıntı, uyku bozuklukları, destek dokusunun azalmasına bağlı sarkmalar, kırışıklıkların artması, saç dökülmesi, metabolizmanın yavaşlaması, yağ oranında artış, yorgunluk, uyku bozuklukları, sinirlilik, depresyon, psikolabilite, kaygı bozuklukları, konsantrasyon bozukluğu ve unutkanlıktır. Sonuçları önemli sorunlara yol açacak iki önemli sorun kemiklerden kalsiyum göçüne bağlı osteoporoz(kireçlenme) ve hipertansiyona-koroner arter hastalığına neden olan damar sertliğidir. Ayrıca cinsel ilişki ile ilgili ağrı, libido azlığı ve vajinal kuruluk ortaya çıkmaktadır.
- Menopoz yaşı ötelenebilir mi?
Menopoz yaşı bazı sağlık önlemleri ile ötelenebilir. Bunun için spor yapılmalı, doğal beslenilmeli, sağlık için zararlı olan sigara, alkol, hazır beslenme ve fast food’dan uzak durmalıdır.
- Menopoza girdikten sonra kadınların mutlaka yapması gerekenler nelerdir?
Menopoza girince kadınlar beslenmelerine dikkat etmeli, şeker, unlu gıdalar, pirinç ve patates gibi karbonhidratlardan ve hayvansal yağdan uzak durmalı, sebze ve zeytin yağı ağırlıklı Akdeniz tipi beslenmelidir. Haftada 2-3 öğün balık yenilmelidir. Eksik olan vitaminler, kalsiyum, magnezyum desteği alınmalıdır. Hobilerle uğraşmak, sosyal ve kültürel faaliyetler, yoga, plates, ve meditasyon önemlidir. Ayrıca düzenli olarak hafif ağırlık içeren spor ve yürüyüş yapılmalıdır.
- Menopoz sırasında hormon tedavisi uygulanmalı mı? Hormon tedavisinin avantajları ve riskleri nelerdir?
Menopozda hormon tedavisi önemlidir. Her kadına hormon vermek doğru bir yaklaşım değildir. Menopoz bulguları kadınların yaşam kalitesini ve cinsel yaşamlarını önemli oranda olumsuz etkiliyorsa hormon gereklidir. Hormon tedavisinin temeli eksikliği olan östrojenin yerine konmasıdır. Östrojen tek başına verildiğinde rahim kanserine zemin oluşturmaktadır. Bu nedenle
östrojenin bu olumsuz etkisini nötralize etmek için progesteron ile birlikte verilmelidir. Kadınların herhangi bir nedenle rahmi alınmışsa progesteron almasına gerek yoktur. Tek başına östrojen verilebilir ve verilme yolu jel ya da bant şeklinde deri üzerinden olmalıdır. Günümüzdeki bilimsel verilere göre bu şekilde östrojen kullanımı meme kanseri için bir risk oluşturmamaktadır. Progesteron olarak da vajinaya yerleştirilen doğal progesteron içeren kapsüller tercih edilmektedir. Hormon verilmesi yukarıda saydığımız yaşam kalitesini bozan bütün bulguları ortadan kaldırmaktadır. Osteoporoz ve kalp-damar hastalıklarını ötelemekte ve kadın ömrünü uzatmaktadır. Hormon mutlaka hekim tarafından gerekli kontroller(muayene, kan tahlilleri, ultrasonografi, mamografi) yapıldıktan sonra verilmeli ve düzenli takipler yapılmalıdır. Hormon alan kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluğu devam ediyorsa bu kadınlarda testosteron türevi jeller de kullanılmaktadır.
- Menopoz sonrasında cinsel hayat nasıl etkilenir? Bu dönemde cinsel sağlığı korumak için neler yapılabilir?
Menopoz sonrasında östrojen eksikliğine bağlı olarak yumurtalık ve rahimde küçülme, vajina derisinde incelme, kuruluk, libido azalması, destek dokusunun azalmasına bağlı doku esnekliğinin kaybolması cinsel ilişkide sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunlar ciddi ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa bant ya da jel şeklinde deriye sürülen östrojen bu şikayetleri ortadan kaldırır. Kadınların şikayetlerinde vajinal kuruluk ve buna bağlı cinsel fonksiyon bozukluğu ön planda ise vajinal yoldan östrojen kullanılabilir. Bu yolla östrojen kullanmak sıkı takip gerektirmez, güvenle kullanılabilir. Ayrıca ilişkide bazı kayganlaştırıcı jellerin kullanımı da şikayetleri azaltır.
